Jeśli odwiedzasz lekarza ortopedę, zazwyczaj otrzymujesz zalecenia lekarskie, które mają Ci pomóc w powrocie do zdrowia lub w poprawie kondycji fizycznej. Jednak wciąż wiele osób nadal ma trudności z ich wytrwałym realizowaniem. Dlaczego? W tym artykule wyjaśniam najczęstsze powody, przez które tak trudno przychodzi przestrzeganie zaleceń oraz radzę, jak wytrwale się do nich stosować.
Czym są zalecenia lekarskie i dlaczego są ważne?
Zalecenia lekarskie to instrukcje, które lekarz przedstawia Ci po badaniu i postawieniu diagnozy. W przypadku ortopedii mogą obejmować:
- ćwiczenia wzmacniające,
- zmiany w stylu życia,
- korzystanie z odpowiednich pomocy ortopedycznych (np. ortez),
- przyjmowanie leków.
Celem zaleceń od lekarza jest nie tylko łagodzenie objawów, ale również zapobieganie ich nawrotom oraz wzmocnienie układu mięśniowo-szkieletowego. To konkretne kroki, które mają pomóc pacjentowi odzyskać sprawność i uniknąć powikłań. Aby tak się stało, zalecenia muszą być zrozumiałe, a pacjent powinien wiedzieć, jak na co dzień wcielić je w życie. Dlaczego więc możesz mieć z tym kłopot?
Powód nr 1: Zalecenia lekarskie są zbyt ogólne
Zdarza się, że zalecenia lekarskie są przekazywane zbyt ogólnie, przez co możesz nie do końca wiedzieć, jak je realizować. Na przykład zdanie: „Proszę więcej spacerować” może być interpretowane w bardzo różny sposób. Jedna osoba potraktuje to jako spacer do sklepu, inna uzna za wystarczający krótki marsz wokół bloku.
Zauważ, jak w konfrontacji z tak ogólnym komunikatem, odbierasz ten: „Proszę spacerować 30 minut dziennie, 5 razy w tygodniu, w umiarkowanym tempie, z przerwami na odpoczynek w razie potrzeby„. Dzięki tak sprecyzowanemu zaleceniu dokładnie wiesz, czego się od Ciebie oczekuje i jak dokładnie masz realizować to zalecenie.
Precyzja jest szczególnie ważna, ponieważ dla różnych schorzeń „więcej spaceru” oznacza co innego – dla osoby z bólem kolana może to być spacer na płaskim terenie, a dla pacjenta po operacji biodra zupełnie inna forma aktywności.
Przy okazji tego tematu zapraszam Cię do artykułu o tym, czym jest spacerowanie i jak spacerować poprawnie.
Powód nr 2: Nie wierzysz w działanie zaleceń lekarskich
Pacjenci zmagający się z przewlekłym bólem lub kolejnymi urazami często tracą wiarę, że przestrzeganie zaleceń lekarskich przyniesie poprawę. Mogą myśleć: „Nic mi nie pomagało wcześniej, więc teraz też się nie uda„.
Zdecydowanie zachęcałbym do zmiany takiego myślenia, bo dopóki codzienne nawyki pozostają niezmienione, dolegliwości będą powracać. Na przykład osoby cierpiące na bóle pleców muszą wiedzieć, że regularne ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu zmniejszają przeciążenie kręgosłupa i poprawiają stabilność. Postępy mogą być widoczne dopiero po kilku tygodniach, dlatego tak ważna jest cierpliwość.
Powód nr 3: Realizacja zaleceń od lekarza zajmuje Ci zbyt dużo czasu
Wielu pacjentów wskazuje, że nie przestrzega zaleceń z powodu braku czasu. Życie zawodowe, obowiązki rodzinne i codzienna bieganina utrudniają znalezienie momentu na ćwiczenia lub rehabilitację. Jest to zrozumiałe, ale istnieje złoty środek.
Rozwiązaniem jest realistyczne dopasowanie realizacji zaleceń od lekarza do codziennego harmonogramu. Zamiast jednorazowych, długich sesji wybierz kilka krótszych – na przykład trwających 10 minut rano, w połowie dnia i wieczorem. Ponadto pomyśl o wpleceniu aktywności w codzienne obowiązki, np.:
- wchodź po schodach zamiast korzystać z windy,
- rozciągaj się podczas oglądania telewizji
- rób kilka ćwiczeń podczas przerwy na lunch.
Powód nr 4: Czujesz dyskomfort, a efekty pojawiają się zbyt wolno
Na początku niektórzy pacjenci odczuwają dyskomfort, który zniechęca ich do dalszej pracy nad budowaniem zdrowszych nawyków. Może się zdarzyć, że ból chwilowo się nasili lub odczujesz zmęczenie wynikające z nowych ćwiczeń.
Powinieneś wiedzieć, że takie objawy są naturalną reakcją organizmu na zmianę obciążenia. Choć nie są przyjemne, oznaczają, że Twój organizm zaczyna adaptować się do nowej sytuacji i jest duża szansa na to, że jeśli będziesz wytrwały – w końcu mu się to uda.
Jeśli jednak coś budzi Twoje wątpliwości, po prostu umów się na pierwszą wizytę u ortopedy, zamiast porzucać ćwiczenia.
Powód nr 5: Wdrożone wskazówki zaczynają działać, więc… odpuszczasz
Pacjenci, gdy tylko odczuwają poprawę lub ustąpienie dolegliwości, często uznają to za wystarczający powód, aby przerwać ćwiczenia czy inne zalecenia lekarskie. To naturalne, że chcemy zakończyć terapię, gdy czujemy się lepiej, ale właśnie wtedy warto zachować szczególną czujność. To moment, w którym efekty należy utrwalać, aby uniknąć nawrotu problemów.
Zalecenia lekarskie często mają charakter długoterminowy i służą nie tylko do doraźnej poprawy stanu zdrowia, ale również do zapobiegania przyszłym problemom. Niekiedy ich przestrzeganie jest zalecane przez całe życie, zwłaszcza w przypadku schorzeń przewlekłych czy po urazach.
Powód nr 6: Twierdzisz, że zalecenia od lekarza są na wyrost
Zdarza się, że moi pacjenci uznają niektóre zalecenia za zbyt rygorystyczne lub uniwersalne, podczas gdy w rzeczywistości są one dostosowane do sytuacji klinicznej.
Przykładem jest zakaz obciążania operowanej kończyny. Pacjenci mogą sądzić, że to rutynowa zasada dla każdego, jednak przy zespoleniu gwoździem śródszpikowym kończyna może być obciążana szybciej, pod nadzorem lekarza. Natomiast przy zespoleniach płytkowych, zwłaszcza przy złamaniach dalszej części kości piszczelowej i strzałkowej oraz u pacjentów z osteoporozą, zakaz obciążania jest kluczowy. Zbyt wczesne obciążenie grozi bowiem destabilizacją konstrukcji i nieprawidłowym zrostem.
Zrozumienie indywidualnych wskazań lekarza pozwala uniknąć niebezpiecznych uproszczeń. Specjalista podejmuje decyzje na podstawie rodzaju urazu, metody leczenia i stanu pacjenta.
Jak wcielić zalecenia lekarskie w życie?
Realizację zaleceń od lekarza zacznij od prostych kroków. Pamiętaj też, że pytania to naturalna część leczenia, a Twój lekarz powinien wyjaśniać Ci wszelkie wątpliwości.
Pomyśl o notowaniu postępów, które jest bardzo dobrym sposobem na obserwację własnych osiągnięć i dodatkową motywację. Jeśli Twój grafik jest napięty, podziel ćwiczenia na krótsze sesje lub wprowadź aktywności, które będą pasowały do codziennych czynności.
Jak z łatwością stosować się do zaleceń lekarza? Podsumowanie
Przestrzeganie zaleceń lekarskich może wydawać Ci się wyzwaniem, jednak wystarczą drobne zmiany w codziennych nawykach. Obserwuj swoje postępy i nie obawiaj się pytać lekarza o to, aby wytłumaczył Ci to, co jeszcze nie jest dla Ciebie zrozumiałe. A jeśli przez dłuższy czas nie widzisz zmian, przeanalizuj z nim Twoją sytuację zdrowotną. Być może konieczna okaże się modyfikacja dotychczasowego przebiegu leczenia lub uzupełnienie go o inne metody.
FAQ, czyli pytania pacjentów o zalecenia lekarskie
- Co zrobić, jeśli nie rozumiem zaleceń lekarskich?
Poproś lekarza o wyjaśnienie i zapisz kluczowe informacje. Dzięki notatkom łatwiej będzie Ci przestrzegać zaleceń. - Czy mogę modyfikować zalecenia, jeśli coś mi nie odpowiada?
Nie rób tego samodzielnie. Skonsultuj się z lekarzem, aby wspólnie dopasować zalecenia do Twojego stanu zdrowia i samopoczucia. - Jak długo muszę realizować zalecenia?
To zależy od diagnozy i postępów w leczeniu. Lekarz omówi to z Tobą podczas kontroli. - Co robić, jeśli nie widzę efektów?
Nie rezygnuj – umów się na kontrolną konsultację ortopedyczną. Być może konieczna będzie całkowita zmiana metod leczenia lub ich częściowa modyfikacja.
Bibliografia
- Nieuwlaat R. (i in.), Metody wsparcia w przestrzeganiu zaleceń lekarskich przy przyjmowaniu leków, Cochrane Database of Systematic Reviews 2014, 1-520.
Przeczytaj też