Rwa barkowa występuje m.in. w przebiegu dyskopatii szyjnej i zwyrodnień odcinka szyjnego za sprawą ucisku korzeni nerwowych w kręgosłupie szyjnym. Rozpoznasz ją po rwącym i piekącym bólu rozpoczynającym się w okolicy karku, który przechodzi do ramienia i ręki. Co jeszcze powinieneś wiedzieć? Zapraszam do artykułu, z którego dowiesz się, o innych możliwych objawach, które wywołuje rwa ramienna, a także o jej przyczynach i metodach leczenia. Poznasz również domowe ćwiczenia na rwę barkową.
Spis treści
Czym jest rwa barkowa?
Rwa ramienna jest zespołem objawów dotyczących kończyn górnych, których źródło tkwi w kręgosłupie szyjnym. Objawy w postaci promieniującego bólu oraz mrowienia i drętwienia rąk wynikają z podrażnienia lub ucisku korzeni nerwowych w odcinku szyjnym kręgosłupa, które unerwiają bark i całą kończynę górną.
Rwę barkową można porównać do rwy kulszowej, gdyż w obu przypadkach dochodzi do ucisku nerwu, a ból ma charakter promieniujący. Różnica polega na lokalizacji dolegliwości. W przypadku rwy barkowej dotyczą one kończyn górnych, natomiast rwa kulszowa promieniuje do nóg.
Rwa barkowa najczęściej dotyczy osób dorosłych i seniorów. Mimo to może również wystąpić u osób młodych, które często obciążają szyję podczas korzystania z telefonu lub komputera.
Schorzenie to zazwyczaj występuje jednostronnie. W rzadkich przypadkach może obejmować obie strony, szczególnie w zaawansowanych zmianach zwyrodnieniowych lub przy ciężkich dyskopatiach.
Przyczyny rwy ramiennej – dlaczego ręka boli od kręgosłupa?
Najczęstszymi przyczynami rwy barkowej są patologie w odcinku szyjnym kręgosłupa, takie jak przepuklina, mielopatia i zmiany zwyrodnieniowe.
Przepuklina krążka międzykręgowego w odcinku szyjnym
Przepuklina krążka międzykręgowego występuje, gdy jądro miażdżyste krążka międzykręgowego przesuwa się poza swoje naturalne miejsce, gdzie powoduje ucisk na pobliskie korzenie nerwowe. W odcinku szyjnym może to skutkować rwą barkową, objawiającą się bólem promieniującym od szyi przez bark aż do ręki. Przepuklina może mieć różne postacie – od wypukliny po bardziej zaawansowaną formę sekwestracji (oddzielenia fragmentu jądra).
Mielopatia szyjna
Mielopatia szyjna to schorzenie związane ze zwężeniem kanału kręgowego i uciskiem na rdzeń kręgowy. Powoduje ono nie tylko ból i promieniowanie do barku i ręki, ale także osłabienie mięśni, zaburzenia czucia oraz trudności z precyzyjnymi ruchami dłoni. Mielopatia wymaga pilnej diagnostyki, a w wielu przypadkach interwencji chirurgicznej, aby zapobiec dalszym uszkodzeniom rdzenia.
Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa szyjnego
W odcinku szyjnym proces zwyrodnieniowy obejmuje:
degradację krążków międzykręgowych,
tworzenie osteofitów (wyrośli kostnych),
sztywność stawów kręgosłupa.
Te procesy prowadzą do zwężenia przestrzeni, w której przebiegają nerwy, powodując ucisk i objawy rwy barkowej. Warto jednak podkreślić, że odpowiednia fizjoterapia oraz dbanie o ruchomość kręgosłupa mogą spowolnić postęp zmian.
Rwa barkowa – pozostałe przyczyny
Rwa barkowa może być również wynikiem innych czynników, które wpływają na przeciążenie lub podrażnienie struktur kręgosłupa szyjnego. Są to:
urazy oraz przeciążenia mięśni szyi i barków,
siedzący tryb życia i nieprawidłowa postawa,
długotrwała praca przy komputerze lub inna aktywność wymuszająca pozycję z pochyloną głową,
stany zapalne stawów oraz choroby autoimmunologiczne,
w rzadkich przypadkach: guzy, infekcje.
Objawy rwy ramiennej
Objawy rwy barkowej mogą mieć różny zasięg, w zależności od poziomu ucisku nerwu i przyczyny. Ból może obejmować tylko ramię albo promieniować aż do palców rąk. Rwa ramienna najczęściej objawia się poprzez:
promieniujący ból od szyi do barku i dalszych części ręki, który może mieć charakter tępy, piekący lub przeszywający i nasilać się podczas ruchów głowy lub barku,
mrowienie i drętwienie kończyny górnej, mogące pojawiać się zarówno w spoczynku, jak i podczas aktywności,
ograniczenie ruchomości ręki i osłabienie siły mięśniowej, utrudniające wykonywanie codziennych czynności (podnoszenie przedmiotów, unoszenie ręki czy sięganie na wysokości).
Objawy rwy barkowej często nasilają się w określonych pozycjach, takich jak: leżenie na boku podczas snu, siedzenie z pochyloną głową lub długotrwała praca przy biurku. Ból może nasilać się również podczas nagłych ruchów lub podnoszenia ciężkich przedmiotów.
Rwa barkowa – diagnostyka
Proces diagnostyczny rwy ramiennej obejmuje szczegółowy wywiad medyczny, badania fizykalne oraz badania obrazowe.
Wywiad lekarski – pierwszy krok
Podczas pierwszej wizyty ortopedycznej, zbieram informacje na temat objawów pacjenta. Warto przygotować odpowiedzi na poniższe pytania:
Jaki jest charakter bólu? (np. kłujący, promieniujący, piekący)
Od jak dawna występują objawy?
Czy ból nasila się przy określonych czynnościach, np. podczas spania lub pracy przy komputerze?
Czy występują dodatkowe objawy, takie jak mrowienie, drętwienie lub osłabienie ręki?
Badanie fizykalne – ocena funkcjonalna
Po przeprowadzeniu wywiadu, wykonuję serię testów, aby ocenić zakres ruchomości szyi, barków i rąk oraz zidentyfikować objawy ucisku na nerwy. Do najczęściej stosowanych testów należą:
Test Spurlinga – ortopeda lekko naciska głowę pacjenta odchyloną w stronę bólu. Pojawienie się promieniującego bólu świadczy o ucisku nerwu.
Test ruchomości szyi i ramienia – lekarz sprawdza, czy ból nasila się podczas określonych ruchów, np. obracania głowy lub unoszenia ręki.
Badanie siły mięśniowej – ocena siły ścisku dłoni i zdolności do wykonywania ruchów przeciw oporowi.
Badania obrazowe wykonywane w podejrzeniu rwy barkowej
W przypadku niejednoznacznych wyników badania fizykalnego lub podejrzenia poważniejszych zmian, mogę zlecić dodatkowe badania obrazowe takie jak:
Rezonans magnetyczny (MRI), który jest najbardziej precyzyjnym badaniem obrazowym do oceny zmian zwyrodnieniowych, przepuklin krążka międzykręgowego oraz ucisku na nerwy.
Tomografia komputerowa (TK) – stosowana w przypadkach, gdy MRI nie jest możliwa, np. z powodu przeciwwskazań. TK pozwala na szczegółowe zobrazowanie struktur kostnych.
Badanie RTG kręgosłupa szyjnego – przydatne do oceny krzywizny kręgosłupa oraz wykrywania zmian zwyrodnieniowych lub urazów kostnych.
Rwa barkowa badania dodatkowe – EMG i testy neurologiczne
W niektórych przypadkach lekarz może zlecić elektromiografię (EMG), czyli badanie przewodnictwa nerwowego, które pomaga określić, czy dochodzi do uszkodzenia nerwów obwodowych. Jeśli uzna to za konieczne, zleca konsultację z neurologiem w celu wykonania badania odruchów, czucia i koordynacji ruchowej.
Rwa barkowa – leczenie w początkowym stadium
W przypadku przeciążeń kręgosłupa szyjnego powodujących rwę barkową, jednym ze skuteczniejszych metod leczenia jest fizjoterapia. Obejmuje ona ćwiczenia rozluźniające oraz wzmacniające mięśnie szyi, pleców i barków, które zmniejszają napięcie i poprawiają stabilizację odcinka szyjnego. Do terapii można także włączyć zabiegi w postaci masaży, terapii manualnej i ultradźwięków.
Z fizjoterapią często stosowana jest farmakoterapia. Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne pomagają zmniejszyć ból i stan zapalny.
Kluczowym elementem terapii jest również unikanie przeciążeń, takich jak:
długotrwałe siedzenie z pochyloną głową,
noszenie ciężkich przedmiotów,
nieergonomiczne ustawienie stanowiska pracy.
Leczenie rwy ramiennej, gdy przyczyną jest wypuklina lub przepuklina
W przypadku rwy barkowej spowodowanej przepukliną lub wypukliną krążka międzykręgowego, często konieczne jest rozszerzenie leczenia o bardziej zaawansowane metody.
Blokady nerwowe, czyli zastrzyki z lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi podawane bezpośrednio w okolicę zmienioną chorobowo, przynoszą szybkie złagodzenie bólu i redukcję stanu zapalnego. Bardzo często dają możliwość na podjęcie bezbolesnej rehabilitacji. Rehabilitacja ukierunkowana na odciążenie uciskanych nerwów obejmuje ćwiczenia stabilizacyjne oraz manualne mobilizacje, które poprawiają elastyczność kręgosłupa i zmniejszają nacisk na nerwy.
W zaawansowanych przypadkach, gdy występują silne objawy neurologiczne – konieczna może być operacja. Do najczęściej wykonywanych zabiegów należy mikrodiscektomia lub discektomia, które polegają na usunięciu fragmentu krążka międzykręgowego powodującego ucisk na nerw. W niektórych przypadkach wykonuje się laminektomię, czyli usunięcie części łuku kręgu w celu poszerzenia kanału kręgowego i zmniejszenia ucisku na rdzeń kręgowy.
Domowe ćwiczenia na rwę barkową
Poniżej znajduje się cztery przykładowe ćwiczenia, które mogą okazać się pomocne, gdy dotyczy Cię rwa ramienna. Pamiętaj jednak, że powinieneś skonsultować możliwość ich wykonywania z fizjoterapeutą i lekarzem ortopedą. Różne przyczyny i objawy rwy barkowej mogą wymagać zupełnie innych ćwiczeń.
Rozciąganie mięśni szyi w pozycji siedzącej.
Usiądź prosto na krześle z wyprostowanymi plecami. Opuść głowę w stronę prawego barku, jednocześnie opuszczając lewą rękę w dół, aby zwiększyć napięcie mięśni. Przytrzymaj pozycję przez 20-30 sekund, a następnie powtórz na drugą stronę. Wykonaj 3 powtórzenia na każdą stronę.
Rozciąganie mięśnia piersiowego.
Stań bokiem do ściany i oprzyj dłoń wyprostowanej ręki na wysokości barku. Powoli obracaj tułów w przeciwną stronę, aż poczujesz rozciąganie w przedniej części barku i klatki piersiowej. Utrzymaj pozycję przez 20 sekund i zmień stronę. Powtórz ćwiczenie 3 razy na każdą stronę.
Wysuwanie brody i retrakcja szyi.
Usiądź wygodnie na krześle z wyprostowanymi plecami. Delikatnie wysuń brodę do przodu, a następnie cofnij ją do pozycji wyjściowej, tak aby poczuć lekkie napięcie z tyłu szyi. Powtórz 10 razy, wykonując ruch powoli.
Rozciąganie ramienia i szyi w pozycji siedzącej.
Usiądź prosto na krześle. Prostą rękę unieś do boku na wysokość barków i skieruj palce dłoni w dół. Jednocześnie delikatnie zginaj głowę w stronę przeciwnego barku, aby poczuć rozciąganie po przeciwnej stronie szyi. Przytrzymaj pozycję przez 20 sekund i wróć do pozycji wyjściowej. Powtórz ćwiczenie 3 razy na każdą stronę.
Jak zapobiegać rwie barkowej? Jak spać przy tym schorzeniu?
Rwa barkowa często wynika z długotrwałego przeciążenia i nieodpowiedniej higieny pracy oraz braku ruchu. Oto co możesz zrobić w ramach profilaktyki:
Dbaj o prawidłową postawę ciała zarówno podczas siedzenia, jak i chodzenia. Unikaj garbienia się i wychylania głowy do przodu.
Rób regularne, co 30-60-minutowe przerwy podczas pracy przy komputerze, wykorzystując je na krótkie ćwiczenia rozciągające szyję i zmianę pozycji.
Korzystaj z ergonomicznych rozwiązań takich jak: odpowiednia wysokość monitora, regulowany fotel oraz podparcie dla łokci i nadgarstków.
Pamiętaj o regularnych ćwiczeniach poprawiających postawę ciała i odciążających mięśnie. Aktywność taka jak pływanie, joga czy pilates wpływa korzystnie na elastyczność i siłę mięśni.
Chciałbym również zwrócić Twoją uwagę na pozycję, w której śpisz. Podczas snu kręgosłup powinien znajdować się w jednej linii. Głowa nie powinna być ani za nisko, ani za wysoko względem reszty ciała. Zachęcam Cię więc do kupna poduszki ortopedycznej do spania.
Rwa barkowa – najczęstsze pytania (FAQ)
Jak długo trwa leczenie rwy ramiennej? Czas leczenia zależy od stopnia zaawansowania choroby oraz zastosowanej terapii. W przypadku leczenia zachowawczego poprawa może być odczuwalna po kilku tygodniach, ale pełna regeneracja może potrwać kilka miesięcy.
Czy rwa barkowa może ustąpić samoistnie? W niektórych przypadkach objawy mogą ustąpić samoistnie, jednak brak leczenia wiąże się z dużym ryzykiem nawrotów i przejścia schorzenia w postać przewlekłą.
Czy rwa barkowa zawsze wymaga operacji? Operacja jest stosowana tylko w skrajnych przypadkach, np. gdy występuje znaczne uszkodzenie nerwów lub brak poprawy po długotrwałym leczeniu zachowawczym.
Czy ćwiczenia na rwę barkową są bezpieczne? Ćwiczenia są bezpieczne, jeśli wykonywane są zgodnie z zaleceniami specjalisty, a nie na własną rękę.
Bibliografia
Opara J., Cervical myelopathy: current knowledge on the diagnosis and treatment, Aktualności Neurologiczne 19(4): 174-178
Specjalizuję się w ortopedii i traumatologii. Regularnie wykonuję USG narządu ruchu. Moim celem jest jak najmniej inwazyjny oraz szybki powrót do pełnego zdrowia u pacjentów. Pracuję w Szpitalu Zachodnim w Grodzisku Mazowieckim koło Warszawy. Pacjentów przyjmuję w gabinecie prywatnym na warszawskim Ursusie oraz w kilku innych poradniach. Zachęcam do bezpośredniego kontaktu - tel. 796-995-486 lub mailowo. Więcej na mój temat przeczytają Państwo w zakładce O mnie.