Cieśń nadgarstka to w kontekście dolegliwości uciążliwe schorzenie. Współczesna medycyna oferuje jednak wiele metod jego leczenia takich jak hydrodekompresja nerwu pośrodkowego. Dziś opowiem o niej więcej i wykażę, że jest o wiele skuteczniejszym sposobem na pozbycie się dolegliwości w zespole kanału nadgarstka niż iniekcje kortykosteroidowe. Ponadto istnieje również przewaga tej metody nad zabiegiem chirurgicznym. Z tego artykułu dowiesz się, na czym dokładnie polega zabieg hydrodekompresji w cieśni nadgarstka, kto może się mu poddać oraz przeczytasz o jego najważniejszych zaletach.
Wolisz posłuchać artykułu? Skorzystaj z odtwarzacza powyżej.
Spis treści
Cieśń nadgarstka – najważniejsze informacje
Cieśń nadgarstka to jedna z najczęściej występujących obwodowych neuropatii uciskowych na poziomie kończyny górnej. Polega na ucisku nerwu pośrodkowego, który unerwia palce I-III i połowę palca IV przez zgrubiałe i przeciążone więzadło poprzeczne nadgarstka (zwane troczkiem zginaczy). W przebiegu zespołu cieśni nadgarstka dochodzi również do wzrostu ciśnienia w kanale nadgarstka do 30-50 mm Hg, podczas gdy u osoby zdrowej wartość ta wynosi ok. 14 mmHg. Ucisk nerwu prowokuje objawy m.in. w postaci zaburzeń czucia, drętwienia ręki, osłabienia siły mięśniowej. Im wyższe ciśnienie w kanale, tym dolegliwości są silniejsze i bardziej dokuczliwe.
Zespół cieśni nadgarstka dotyczy ok. 6% społeczeństwa, a wiodącą przyczyną tego schorzenia jest praca opierająca się na wykonywaniu powtarzalnych ruchów ręką. Do innych determinantów neuropatii nerwu pośrodkowego należą wiek, płeć (częściej kobiety), nadwaga/otyłość oraz zaburzenia mięśniowo-szkieletowe. W zależności od stadium zaawansowania tej jednostki chorobowej rozważane są różne metody leczenia począwszy od zachowawczego, a skończywszy na operacyjnym. Dziś skupię się na nieinwazyjnej procedurze odbarczenia nerwu pośrodkowego, a mianowicie hydrodekompresji.
Hydrodekompresja nerwu pośrodkowego to nieinwazyjna i bezoperacyjna metoda leczenia cieśni nadgarstka z wykorzystaniem USG i cienkiej igły. Obecnie stanowi nowoczesny zamiennik operacyjnego odbarczenia nerwu i wiąże się z krótkim czasem rekonwalescencji oraz szybkim powrotem do pracy zawodowej i codziennych aktywności. Głównymi celami hydrodekompresji są:
poszerzenie światła kanału nadgarstka,
uwolnienie nerwu pośrodkowego od ucisku zgrubiałego więzadła poprzecznego (zwanego troczkiem zginaczy), poprawa jego mobilności (ślizgu) i odżywienia,
Kwalifikacja do zabiegu odbywa się podczas konsultacji z lekarzem ortopedą. Wizyta uwzględnia wywiad, podczas którego pacjent opowiada o długości i charakterze swoich dolegliwości, dotychczasowym leczeniu oraz skuteczności wcześniejszych metod leczenia. Oprócz wywiadu wizyta kwalifikacyjna obejmuje badania obrazowe (ENeG, EMG,USG) ręki oraz badanie kliniczne.
Najbardziej obiektywnym badaniem jest elektroneurografia (ENeG; badanie przewodnictwa we włóknach czuciowych i ruchowych nerwów obwodowych). To badanie pozwalające określić m.in. prędkość przewodzenia w danym nerwie. W wielu chorobach nerwów obwodowych (w tym w zespole cieśni nadgarstka) dochodzi do zmniejszenia tej prędkości, co świadczy pośrednio o stopniu uszkodzenia nerwu u danego pacjenta. W praktyce pacjenci są częstokierowani na badanie EMG, czyli elektromiografię, która pokazuje po prostu czynność mięśni po stymulacji prądem elektrycznym.
Badanie ENG pozwala również pokazać stopień zaawansowania zespołu kanału nadgarstka. W łagodnym i średniozaawansowanym możemy wykonać hydrodekompresję. Jeśli cieśń nadgarstka osiąga zaawansowane stadium, to leczenie operacyjne jest najczęściej lepszym rozwiązaniem. Niestety, w perspektywie czasu nawet operacja nie jest gwarancją całkowitego ustąpienia dolegliwości.
Jednym z warunków kwalifikacyjnych jest brak efektów postępowania zachowawczego (fizykoterapia, ćwiczenia, zastrzyki), a także operacyjnego. To drugie może skutkować nawrotem dolegliwości ze względu na możliwość powikłań w postaci blizny. Ortopeda kwalifikuje pacjenta do hydrodekompresji również wtedy, gdy pacjent nie chce decydować się na dłuższą rekonwalescencję oraz związany z tym czasowy brak pełnej aktywności codziennej i zawodowej. Po zabiegu operacyjnym 2 tygodnie zajmuje samo oczekiwanie na zdjęcie szwów, zaś po około 8 tygodniach pacjenci mogą względnie normalnie wrócić do pracy.
Przeciwwskazania do nieoperacyjnego odbarczenia nerwu pośrodkowego
Ze względu na wysokie bezpieczeństwo nie ma bezwzględnych przeciwwskazań dobezoperacyjnego odbarczenia nerwu pośrodkowego. Możemy mówić jedynie o indywidualnych i względnych czynnikach wykluczających takich jak zmiany skórne czy stany zapalne w miejscu iniekcyjnym. Wyjątkiem jest potwierdzone uczulenie na leki znieczulenia miejscowego oraz sterydowe.
Hydrodekompresja w cieśni nadgarstka – przebieg zabiegu w moim wykonaniu
Hydrodekompresja nerwu pośrodkowego to metoda sonochirurgiczna, która przebiega w znieczuleniu miejscowym. Pierwszym etapem jest oczyszczenie miejsca wkłucia za pomocą środków do dezynfekcji, używanych również na bloku operacyjnym. Następnie podczas jednego ukłucia wprowadza się roztwór leków, zawierający między innymi środki znieczulenia miejscowego.
Pierwsze wkłucie prowadzę pod kontrolą USG od strony łokciowej kanału nadgarstka. Moim zdaniem jest to bezpieczniejsze, ponieważ zmniejsza ryzyko uszkodzenia tętnicy promieniowej oraz łatwiejsze. Nerw pośrodkowy jest wówczas „odklejany” w przekroju poprzecznym, dlatego istotę stanowi podanie leków zarówno powyżej jak i poniżej nerwu.
Na monitorze widzimy dokładnie cały proces w czasie rzeczywistym łącznie z podawanym płynem. Następnie wykonuję dwa wkłucia w przekroju podłużnym nerwu – od części bliższej oraz dalszej. Tylko wówczas mogę mieć pewność, że nerw został całkowicie uwolniony od ucisku struktur znajdujących się w jego sąsiedztwie.
Podczas całego zabiegu kontrolowane są dolegliwości pacjenta. Wystąpienie zjawiska przejścia prądu elektrycznego świadczy o tym, że igła drażni nerw, a to stanowi pewny sygnał, żeby odrobinę się cofnąć. Zabieg wymaga więc dużej precyzji, a każdy milimetr ma znaczenie. Najlepsze efekty uzyska się wówczas, gdy leki będą podane tuż przy osłonce nerwu.
Hydrodekompresja nerwu pośrodkowego – czas trwania
Podczas opisanych wcześniej czynności pacjent przez większość czasu nie czuje bólu iniekcyjnego, a wszelkie dolegliwości związane z cieśnią nadgarstka mijają. Czas trwania procedury hydrodekompresji wynosi ok. 20 minut. Ponadto zarówno konsultacja, jak i zabieg mogą odbyć się podczas jednej wizyty. Jest to najlepsze rozwiązanie dla pacjentów przyjeżdzających spoza Warszawy, a coraz częściej nawet zza granicy. W takim przypadku muszę jednak znać wcześniej historię pacjenta – wskazany jest kontakt telefoniczny (796 995 486) / e-mailowy.
Jaki jest czas powrotu do aktywności?
Po hydrodekompresji w cieśni nadgarstka pacjent może od razu wykonywać codzienne aktywności. Oczywiście przez kilka dni nadal powinien uważać na czynności obciążające nadgarstek, np. dźwiganie zakupów czy utrzymywanie tej samej pozycji nadgarstka przez długi czas. Nie ma jednak konieczności unieruchomienia kończyny tak jak w przypadku operacji. Opisywana metoda leczenia jest zatem bardzo dobrym rozwiązaniem dla osób pozostających czynnymi zawodowo, które nie mogą pozwolić sobie na długą rekonwalescencję.
Rehabilitacja po bezoperacyjnym uwolnieniu nerwu pośrodkowego
Mimo szybkiego ustąpienia dolegliwości już po zakończeniu procedury iniekcyjnej, rehabilitacja jest bardzo ważna, by utrzymać zadowalające efekty. Na samym początku rekomenduję ćwiczenia czynne stawu nadgarstkowo-promieniowego, a także palców ręki oraz masaż zginaczy nadgarstka. W kolejnym etapie warto również pracować nad wzmocnieniem mięśni w obrębie nadgarstka. Po zabiegu pokazuję pacjentowi ćwiczenia, jakie można wykonać samemu – bez konieczności udawania się do fizjoterapeuty.
Nieoperacyjne leczenie zespołu kanału nadgarstka – główne zalety
Przewaga hydrodekompresji w zespole cieśni kanału nadgarstka nad operacyjną metodą leczenia jest bardzo duża. Do jej najważniejszych zalet należą:
brak tworzenia się blizny/bliznowca (co jest obecne przy zabiegu chirurgicznym), które stanowią nie tylko defekt estetyczny, ale mogą również uciskać nerw i spowodować nawrót dolegliwości. Blizna łącznotkankowa tworzy się po dosłownie każdym zabiegu operacyjnym – zarówno w najbliższym sąsiedztwie nerwu jak i na skórze,
bardzo krótki czas rekonwalescencji,
mniejsze ryzyko powikłań takich jak uszkodzenie okolicznych naczyń krwionośnych i struktur,
mniejsze ryzyko infekcji dzięki przeprowadzeniu zabiegu w sposób ,,zamknięty” bez przecinania skóry,
zastosowanie znieczulenia miejscowego, które jest mniej inwazyjne niż znieczulenie ogólne (ból gardła, obecność gazów anestetycznych, krótsza czasowa procedura),
brak problemów administracyjnych – nie ma konieczności badania przed przyjęciem do szpitala, kolejki oczekujących, hydrodekompresja nie wymaga dłuższego pobytu w placówce medycznej.
Nieoperacyjne leczenie zespołu kanału nadgarstka – główne wady, koszty
Wśród wad hydrodekompresji należy wymienić:
koszty – zabieg nie jest wykonywany w ramach NFZ. Cena w aglomeracji warszawskiej waha się między 1500 a 2000 zł. W moim gabinecie prywatnym w przychodni Osteomedis na ulicy Gierdziejewskiego 7 (Warszawa Ursus) koszt zabiegu wynosi 1500 zł (za 2 ręce – 2800 zł).
Koszt zabiegu operacyjnego klasycznego dla jednego nadgarstka to 2000 – 3000 zł.
Hydrodekompresja – ile zwolnienia lekarskiego po zabiegu?
Z racji tego, że procedura medyczna, którą opisuję, jest de facto zabiegiem operacyjnym, pacjent otrzymuje zwolnienie lekarskie do pracy na okres uzgadniany indywidualnie z lekarzem. Może otrzymać je na czas trwania do 30 dni. Pacjenci decydujący się na powyższy zabieg w większości przypadków chcą niemal natychmiast powrócić do pracy. Nie ma do tego przeciwskazań.
Zachęcam do bezpośredniego kontaktu telefonicznego (mój nr tel: 796-995-486) – mogę odpowiedzieć na pytania, podpowiedzieć moim zdaniem najlepsze rozwiązania w danym przypadku.
Informacja o zabiegu hydrodekompresji nerwu pośrodkowego i formularz zgody
Przed przystąpieniem do zabiegu hydrodekompresji nerwu pośrodkowego, proszę pacjenta o wypełnienie formularza i podpisanej świadomej zgody. Ten krok jest kluczowy, gdyż potwierdza, że pacjent został w pełni poinformowany o naturze zabiegu, potencjalnych ryzykach, alternatywnych metodach leczenia oraz możliwych konsekwencjach rezygnacji z procedury.
Wypełnienie i podpisanie dokumentu gwarantuje, że decyzja pacjenta o poddaniu się zabiegowi jest przemyślana i świadoma, co jest fundamentem bezpiecznej praktyki medycznej.
W razie wątpliwości lub pytań, zachęcam do bezpośredniego kontaktu telefonicznego ze mną pod moim służbowym tel. 796 995 486.
W czerwcu 2024 przeprowadziłem szkolenie z hydrodekompresji cieśni nadgarstka dla lekarzy z gdańskiego Neurocentrum Miwomed.
Bibliografia
P. Brhel i in., Rozwój zespołu cieśni nadgarstka po stwierdzeniu choroby zawodowej, „Medycyna Pracy” 2003, nr 54(1): s. 17-21.
Fried S., Nazarian L. Ultrasound-Guided Hydroneurolysis of the Median Nerve for Recurrent Carpal Tunnel Syndrome, Hand (N Y) 2019, 14(3): 413-421
Mizia E. (i in.), The anatomical landmarks effective in the localisation of the median nerve during orthopaedic procedures, Folia Morphol (Warsz) 2021, 80(2): 248-254
Specjalizuję się w ortopedii i traumatologii. Regularnie wykonuję USG narządu ruchu. Moim celem jest jak najmniej inwazyjny oraz szybki powrót do pełnego zdrowia u pacjentów. Pracuję w Szpitalu Zachodnim w Grodzisku Mazowieckim koło Warszawy. Pacjentów przyjmuję w gabinecie prywatnym na warszawskim Ursusie oraz w kilku innych poradniach. Zachęcam do bezpośredniego kontaktu - tel. 796-995-486 lub mailowo. Więcej na mój temat przeczytają Państwo w zakładce O mnie.
