Skręcenie stawu skokowego to zdecydowanie najczęstszą przyczyną zgłaszania się pacjentów na każdym SOR-ze, w którym pracuję (w moim przypadku są to 3 miejsca). Zdarza się zarówno młodym jak i starszym. Jaka jest przyczyna i objawy tej dolegliwości? Jakie wyróżniamy stopnie skręcenia stawu skokowego (potocznie nazywane “skręceniem kostek”)?
Spis treści
Skręcenie stawu skokowego – objawy i przyczyny
Według moich doświadczeń przyczyna i mechanizm jest podobny. Do skręcenia dochodzi poprzez “niewłaściwe” postawienie stopy, zwłaszcza na krawędzi bocznej.
Skręcenie kostki 1, 2 i 3 stopnia
Wyróżniamy 3 stopnie skręcenia stawu skokowego:
I stopień – naciągnięcie,
II stopień – naderwanie,
III stopień – zerwanie więzadłowe.
W 90% uszkodzeń mamy do czynienia z ATFL – więzadłem skokowo-strzałkowym przednim-górnym, rzadziej CFL – strzałkowo-piętowe (oczywiście to nie jedyne możliwości uszkodzeń tkanek miękkich).
Leczenie stawu skokowego
Jeżeli wykluczymy złamanie, to I i II stopień w większości przypadków możemy leczyć za pomocą unieruchomienia w ortezie stawu skokowego. Według wytycznych ono powinno trwać 4-6 tygodnie.
Oczywiście powinniśmy też odciążać chorą kończynę dolną przez min. 2 tygodnie – najlepiej poruszać się o kulach łokciowych.
Kiedy potrzebny będzie gips?
Stopień II/III z objawami klinicznymi tj. znaczny obrzęk, krwiak/zasinienie, znaczne dolegliwości bólowe w rzucie podejrzanych o uszkodzenia więzadeł oraz znaczne ograniczenie ruchomości – w tym wypadku najlepiej jest założyć opatrunek gipsowy (longeta podudziowa – czyli “połowiczy gips”).
Co mam właśnie na myśli używając słowa “znaczne”? Tutaj niestety wymagana jest praktyka i doświadczenie lekarza ortopedy, żeby umieć różnicować kiedy można podejrzewać coś poważniejszego.
Oddzielnym tematem są złamania w obrębie stawu skokowego, które mogą być skutkiem nadmiernego skręcenia w stawie skokowym. Tym zajmiemy się w odrębnym poście.
Protokół PRICE w rehabilitacji kostki
Oprócz powyższych zaleceń leczenia zachowawczego, powtarzającą się częścią wspólną jest tzw. protokół PRICE:
P (protection) – zakaz obciążania, chód o kulach łokciowych
R (rest) – odpoczynek, oszczędzanie urazowej kończyny
I (ice) – chłodne okłady co 2 godz. na 15 min., 4-6x dziennie, przez 3 dni – nie bezpośrednio na skórę, żeby nie odmrozić skóry. Jeśli masz gips uważaj, żeby go nie przemoczyć.
C (compression) – bandaż elastyczny, specjalna orteza stawu skokowego J.036
E (elevation) – stopa leży wyżej niż kolano (zmniejszenie obrzęku)
Po 6 tygodniach od urazu możemy myśleć o dedykowanej rehabilitacji.
Zalecane ćwiczenia podczas leczenia domowego
Najważniejszymi ćwiczeniami w rehabilitacji stawu skokowego są te poprawiające czucie głębokie (propriocepcję) oraz wpływające na powrót stabilności stawu skokowego.
Należą do nich wszystkie ćwiczenia na niestabilnym podłożu, dyskach rehabilitacyjnych czy trampolinie. Można je wykonywać samodzielnie podczas leczenia w domowego lub przy pomocy specjalisty.
Skręcenie czy zwichnięcie kostki?
Wrócę jeszcze do określeń, które często słyszę od pacjentów opisujących swoją dolegliwość.
“Panie Doktorze, nic mi nie jest, to chyba tylko zwichnięcie..”
Otóż wyjaśnię raz, a dobrze różnicę pomiędzy skręceniem a zwichnięciem kostki.
Zwichnięcie – jest dużo poważniejsze od skręcenia. Dochodzi w nim do całkowitej utraty styku powierzchni stawowych. W tym wypadku nie ma możliwości, żeby pacjent chodził na urazowej kończynie, a nawet niemal niewykonywalny jest żaden ruch czynny stopą.
Skręcenie – to uszkodzenie więzadłowe (więzadła – “sznurki” łączące najczęściej dwie kości ze sobą). Poniżej przedstawiam stopnie skręceń w stawie skokowym, które de facto odnoszą się do więzadeł oraz tego jakie leczenie wdrożyć.
Jeżeli boli Cię kostka, a dookoła pojawiła się opuchlizna – nie czekaj aż ustąpi samoistnie. Skonsultuj się z lekarzem ortopedą (czym się zajmuje?). Tylko badanie lekarskie i dobrze zebrany wywiad może być podstawą dla diagnozy.
