Badanie USG w ortopedii – na czym polega, ile kosztuje, jak się przygotować?

Badanie USG jest bezpieczną i wszechstronną metodą diagnostyczną, w której nie doświadczysz igieł i szkodliwego promieniowania. Dzięki USG, dobry lekarz ortopeda może ocenić stan mięśni, więzadeł, a także wykryć obecność stanu zapalnego w czasie rzeczywistym. Na czym polega ultrasonografia, jak się do niej przygotować i ile kosztuje? Przyjrzyjmy się bliżej temu, co sprawia, że USG to jedno z najpopularniejszych badań diagnostycznych i dlaczego często okazuje się główną metodą do rozpoznania problemów naszego ciała.

USG ortopedyczne – co to jest?

USG (ultrasonografia) to bezpieczna i nieinwazyjna metoda diagnostyczna. Pozwala na szybkie i precyzyjne obrazowanie struktur znajdujących się pod skórą w czasie rzeczywistym, np. mięśni, więzadeł i narządów wewnętrznych.

W ortopedii badanie ultrasonograficzne jest powszechnie stosowane m.in. w:

• diagnostyce naderwań ścięgien i mięśni,
• obrazowaniu stanów zapalnych w stawie,
• monitorowaniu procesu gojenia,
• procedurze iniekcji dostawowych, aby uzyskać pełną kontrolę i precyzję zabiegu pod kontrolą obrazu ultrasonograficznego.

Jak działa ultrasonograf? Czyli o wykorzystaniu ultradźwięków w diagnostyce

Ultrasonograf wykorzystuje bezpieczne dla organizmu ultradźwięki, czyli fale akustyczne o bardzo wysokiej częstotliwości. Emitowane przez głowicę aparatu ultrasonograficznego, przenikają przez mięśnie, narządy wewnętrzne i kości. Napotykając tkanki o różnej gęstości, fale ultradźwiękowe odbijają się od nich. Następnie wracają do głowicy, gdzie są rejestrowane i przetwarzane na obrazy widoczne na monitorze w czasie rzeczywistym.

Każda tkanka – ze względu na swoją unikalną gęstość, skład i strukturę – odbija fale ultradźwiękowe w inny sposób. Różnice te są rejestrowane przez ultrasonograf, który interpretuje rodzaj i siłę odbitego sygnału, co pozwala na rozróżnienie poszczególnych tkanek na obrazie.

Budowa aparatu ultrasonograficznego

Aparat ultrasonograficzny składa się z:

• głowicy, która emituje fale ultradźwiękowe i odbiera sygnały powracające z tkanek,
• modułu przetwarzania analizującego odbite sygnały i przekształcającego je w obraz na monitorze,
• monitora, który wyświetla obrazy w czasie rzeczywistym,
• panelu sterowania pozwalającego na regulację parametrów badania, takich jak częstotliwość fal lub intensywność obrazu.

Badanie USG krok po kroku – na czym polega i jak długo trwa?

Badanie USG jest jednym z najbezpieczniejszych i najmniej inwazyjnych badań obrazowych, które pomaga lekarzowi dokładnie zobaczyć wnętrze ciała pacjenta. Jeśli to Twoje pierwsze badanie – bez obaw. Wyjaśnię Ci przebieg USG krok po kroku.

1. Przygotowanie – na samym początku możesz zostać poproszony/a o częściowe zdjęcie lub odsunięcie odzieży w zależności od badanego obszaru ciała. W razie potrzeby otrzymasz jednorazowy ręcznik lub kawałek papierowego prześcieradła, którym możesz się okryć dla komfortu.
2. Nałożenie żelu – na skórę nakładany jest bezbarwny żel, który ułatwia przewodzenie fal ultradźwiękowych. W pierwszej chwili może wydać Ci się dość chłodny, ale po kilku chwilach ogrzeje się do temperatury ciała.
3. Przesuwanie głowicy – lekarz przesuwa głowicę po skórze, uzyskując obraz ultrasonograficzny badanego obszaru na monitorze. Możesz poczuć lekki nacisk i/lub dyskomfort w badanym miejscu, zwłaszcza jeśli jest bolesne.
4. Zakończenie badania – po zakończeniu badania żel zostanie zmyty ze skóry, po czym możesz się ubrać i ewentualnie omówić z lekarzem wstępne wyniki.

Badanie ultrasonograficzne zazwyczaj trwa od 15 do 30 minut, jest bezbolesne oraz całkowicie bezpieczne. W wielu przypadkach lekarz może od razu opisać, co zobaczył na monitorze. Szczegółowy wynik i opis badania otrzymasz zazwyczaj kilka dni później.

Jak się przygotować do badania aparatem USG?

W przypadku:

• USG jamy brzusznej rekomenduję przyjście na czczo. Najlepiej, abyś powstrzymał się od jedzenia na około 6 godzin przed badaniem. W dniu badania możesz pić wodę, ale unikaj napojów gazowanych, które mogą powodować wzdęcia.
• USG innych obszarów (np. stawów, mięśni) zwykle nie są potrzebne żadne przygotowania. Warto jednak unikać stosowania balsamów, kremów czy oliwek, ponieważ mogą one zakłócić przewodzenie fal ultradźwiękowych.

W razie wątpliwości dotyczących przygotowania do badania, skontaktuj się ze swoim ortopedą.

Ultrasonografia – kiedy warto z niej skorzystać? Praktyczne zastosowania w ortopedii

Jeśli zmagasz się z bólem, obrzękiem lub ograniczoną ruchomością stawu – USG to pierwsze badanie, które może dostarczyć cennych informacji o problemie. Dla pacjenta oznacza to szybką i nieinwazyjną ocenę stanu mięśni, więzadeł, ścięgien czy torebek stawowych.

Ultrasonografia może ujawnić:

• urazy przeciążeniowe,
• stany zapalne ścięgien,
• naderwanie mięśni,
• drobne krwiaki.

USG sprawdza się znakomicie również w przypadku podejrzenia stanów zapalnych w kaletkach maziowych lub oceny obecności płynu w stawach. Jest również pomocne przy monitorowaniu gojenia tkanek po urazach oraz przy diagnostyce zmian zwyrodnieniowych, gdzie daje wgląd w stan chrząstki i przestrzeni stawowych. Ponadto może obrazować czynność mięśnia – skurcz i rozkurcz, a oprócz tego jego grubość.

W moim gabinecie istnieje możliwość wykonania badania na miejscu, co umożliwia natychmiastowe rozpoznanie i szybkie podjęcie decyzji terapeutycznych.

Czy badanie USG zastępuje inne badania?

USG to badanie, które można wykonać „tu i teraz”, wynik dostępny jest od razu, a obraz ukazuje stan naszych tkanek w czasie rzeczywistym. Badanie to często stanowi pierwszy krok w diagnostyce tkanek miękkich, pomaga ocenić obecność stanów zapalnych, obrzęków i innych nieprawidłowości.

Jednak nie zawsze można traktować je jako jedyne źródło diagnostyczne. Aby uzyskać pełny obraz sytuacji zdrowotnej, mogą być potrzebne dodatkowe badania, takie jak:

• badanie rentgenowskie (RTG), które lepiej sprawdza się przy ocenie kości i ich ustawienia,
• rezonans magnetyczny (MRI), który oferuje bardziej szczegółowy wgląd w struktury wewnętrzne.

Badanie USG prywatnie – cena

Cena badania USG w prywatnym gabinecie zazwyczaj rozpoczyna się od 200 zł. Może się różnić w zależności od miasta, konkretnej placówki czy obszaru ciała, który jest badany. W placówkach, w których przyjmuję, istnieje możliwość połączenia badania USG z konsultacją ortopedyczną. Zachęcam do zapoznania się ze szczegółowym cennikiem usług w moim gabinecie.

Badanie ultrasonograficzne – dlaczego jest ono kluczowe w diagnostyce ortopedycznej? Podsumowanie

Ultrasonografia umożliwia szybką, precyzyjną i nieinwazyjną ocenę stanu ścięgien, mięśni, więzadeł oraz kaletek maziowych w czasie rzeczywistym. Jego dużą zaletą jest dostępność, ponieważ być wykonane bezpośrednio w gabinecie, co pozwala na natychmiastowe wdrożenie leczenia lub dalszej diagnostyki.

Dzięki badaniu USG możliwe jest wykrycie stanów zapalnych, urazów oraz wysięków w obrębie stawów, a także monitorowanie procesu gojenia tkanek. USG często stanowi pierwszy etap diagnostyki w ortopedii, ale w razie potrzeby może być uzupełnione przez inne badania obrazowe, takie jak RTG czy rezonans magnetyczny.

FAQ – najczęstsze pytania pacjentów o badanie USG

1. Czy badanie ultrasonograficzne jest bolesne?
   Ultrasonografia jest bezbolesna. Jedyny dyskomfort może wynikać z lekkiego ucisku głowicy, zwłaszcza jeśli badany obszar jest wrażliwy lub obolały.
2. Jakie struktury są widoczne na obrazie ultrasonograficznym?
   USG pozwala uwidocznić tkanki miękkie, takie jak mięśnie, ścięgna, więzadła, a także stawy i narządy wewnętrzne. Dzięki temu jest szczególnie przydatne w diagnostyce urazów i stanów zapalnych oraz przy ocenie narządów jamy brzusznej i guzków tarczycy.
3. Czy USG wykrywa wszystkie problemy ortopedyczne?
   USG jest skuteczne w diagnostyce wielu urazów mięśniowo-szkieletowych. W niektórych przypadkach, np. przy dokładnej ocenie kości czy stawów, bardziej odpowiednie może być wykonanie RTG lub rezonansu magnetycznego (MRI). Dzięki niemu można jednak skutecznie uwidocznić wysięk płynu w stawie.
4. Jak długo trzeba czekać na wynik badania?
   Wynik USG jest dostępny od razu po badaniu. Lekarz może omówić z pacjentem wstępne obserwacje na miejscu, natomiast pełny, szczegółowy opis można zazwyczaj otrzymać w ciągu kilku dni, zależnie od procedur placówki.

Bibliografia

1. Jędrzejewska, M., Jankowski, P., Węckowski, B., Podstawy obrazowania USG. Cz. 1, Inżynier i Fizyk Medyczny 2014, 3(2): 59-65.
2. Pillen S., Alfen N., Skeletal muscle ultrasound, Neurol Res 2011, 33(10): 1016-1024.
3. Pillen S., Boon A., Alfen N., Muscle ultrasound, Handb Clin Neurol 2016, 136: 843-853.
4. Rastel D. (i in.), Physician interpretation of ultrasound in the evaluation of ankle edema, Phlebology 2020, 35(8): 623-630.

Przeczytaj też:

• Zastrzyk nadtwardówkowy Warszawa – na ból dolnego odcinka pleców oraz rwę kulszową
• Ścięgno Achillesa – zerwanie, zapalenie, ból – diagnostyka, leczenie, rehabilitacja
• Zapalenie mięśni strzałkowych – jakie są przyczyny, objawy i leczenie patologii mięśni łydki i stawu skokowego?
• Kriolezja Warszawa – o ,,zamrażaniu” nerwu w terapii bólu. Jakie zastosowanie ma w ortopedii?