Choroba Dupuytrena to schorzenie, które polega na bliznowaceniu rozcięgna dłoniowego. Towarzyszą temu przykurcze palców serdecznego oraz małego w stawach śródręczno-paliczkowych oraz międzypaliczkowych bliższych. Na skutek tego palce przyjmują pozycję zgięciową, a w zależności od zaawansowania choroby ich wyprost jest ograniczony lub nawet niemożliwy. Z poniższego artykułu dowiesz się o szczegółach przykurczu Dupuytrena – przyczynach jego występowania i objawach, a także kompleksowej diagnostyce i możliwych rodzajach leczenia.
Spis treści
Choroba Dupuytrena – przyczyny, kogo dotyczy
Etiologia choroby Dupuytrena, czyli przyczyny jej rozwoju nie są w 100% poznane. Można się ich jednak dopatrywać w czynnikach genetycznych, bo jak się okazuje – u osób w rodzinie wielu pacjentów ta choroba występowała lub występuje. Przykurcz rozcięgna dłoniowego determinują również urazy oraz przeciążenia mięśni, więzadeł i ścięgien w obrębie dłoni. Zważywszy na to, że to głównie mężczyźni wykonują prace fizyczne, właśnie u nich przykurcz rozcięgna dłoniowego występuje częściej niż u kobiet. Innymi czynnikami, które predysponują do wystąpienia choroby Dupuytrena są:
wiek (statystyki pokazują, że wraz z wiekiem rośnie ryzyko bliznowacenia rozcięgna dłoniowego, a szczególnie po przekroczeniu 40. roku życia)
stosowanie używek w nadmiernej ilości (tytoń, alkohol),
choroby: cukrzyca, padaczka.
Przykurcz Dupuytrena palców ręki – patofizjologia
Poznane już przyczyny przykurczu Dupuytrena, a szczególnie urazy i przeciążenia tkanek miękkich odsłaniają patofizjologię tej choroby. Szczegółowe badania (w tym badania mikroskopowe) pokazują, że rozrost komórek rozcięgna dłoniowego prowadzi do powstania guzków. Wynika to ze zwiększonej intensywności podziałów (produkcji) fibroblastów i mioblastów, które są odpowiedzialne za produkcję kolagenu. W tym przypadku zawierają duże ilości kolagenu typu III, który to odpowiada za zabliźnianie się ran. Nie bez powodu więc mówi się o tym, że przykurcz Dupuytrena to bliznowacenie rozcięgna dłoniowego. Niestety powstałe blizny prowadzą do przykurczów.
Przykurcz rozcięgna dłoniowego – objawy i stadia choroby
Pacjenci, u których występuje choroba Dupuytrena, na początku zauważają guzki wzdłuż przebiegu palców serdecznego i małego, a także w obszarze śródręcza na powierzchni dłoniowej ręki. W miarę postępu choroby dochodzi do ograniczenia wyprostu w stawach śródręczno-paliczkowych i międzypaliczkowych, a także wystąpienia bólu podczas ruchu. Bolesność występuje również przy ucisku guzka lub pasma. Ze względu na stopień zaawansowania wyróżniamy IV-stopniową klasyfikację przykurczu Dupuytrena:
I STOPIEŃ – przykurcz globalny (obejmujący łącznie staw śródręczno-paliczkowy i międzypaliczkowe) do 45°,
II STOPIEŃ – przykurcz pomiędzy 45–90°,
III STOPIEŃ – przykurcz powyżej 90–135°,
IV STOPIEŃ – przykurcz powyżej 135°.
Im wyższe stadium choroby, tym obecne są większe ograniczenia w wykonywaniu nawet najprostszych czynności codziennych takich jak posługiwanie się sztućcami, wykonywanie robótek ręcznych czy mycie twarzy. Jako ortopeda zalecam więc jak najszybszą diagnostykę i wdrożenie odpowiedniego leczenia już na początkowych etapach schorzenia rozcięgna dłoniowego.
Przykurcz Dupuytrena – diagnostyka
Ze względu na charakterystyczny obraz kliniczny i łatwość wykrycia schorzenia, diagnostyka ortopedyczna rzadko uwzględnia badania obrazowe. Wyjątkiem są osoby w przebiegu choroby nowotworowej, które niepokoją się o swój stan zdrowia. Wówczas lekarz może zlecić badanie USG lub rezonans magnetyczny, które zakwalifikują lub wykluczą obecne guzki dłoniowe jako zmiany nowotworowe. Standardowa diagnostyka choroby Dupuytrena najczęściej opiera się na:
wywiadzie klinicznym,
badaniu palpacyjnym
badaniu funkcjonalnym (testy funkcjonalne).
Jednym z testów, który pozwala wykryć przykurcz rozcięgna dłoniowego to test stołu (ang. table top test). Pacjent ma w nim za zadanie położyć rękę płasko na stole. Przy wystąpieniu choroby Dupuytrena nie będzie w stanie tego zrobić, ponieważ zbliznowacenia w tym schorzeniu uniemożliwią mu wyprost palców.
Choroba Dupuytrena – leczenie
Niezależnie od zaawansowania choroby Dupuytrena najskuteczniejsza jest operacja. W wysokich stadiach, gdy przykurcz uniemożliwia w całości wyprost palców, leczenie operacyjne jest jedynym słusznym rozwiązaniem, które likwiduje przykurcz i przywraca prawidłową funkcjonalność ręki. Początkowe stadia choroby można oczywiście leczyć w sposób zachowawczy, jednakże nie ma gwarancji, że schorzenie nie będzie się pogłębiało. Ponadto na etapie nieznacznych przykurczów dzięki operacji możemy oczekiwać jeszcze lepszych wyników pooperacyjnych.
Leczenie operacyjne przykurczu Dupuytrena
Leczenie operacyjne przykurczu Dupuytrena polega głównie na całkowitym przecięciu przykurczonych pasm (fasciotomia) na kilku poziomach, aby przywrócić funkcję wyprostną palców. Inną metodą jest częściowe lub całkowite wycięcie przykurczonych tkanek (fascietomia). Po przecięciu skóry chirurg lokalizuje pęczki naczyniowo-nerwowe, a następnie zabezpiecza je przed ewentualnym uszkodzeniem. Następnie specjalnym nożem uwalnia pasma rozcięgna i zszywa skórę.
W zaawansowanych stadiach można wykonać w I etapie fasciotomię igłową, która jest dość standardowym i małoinwazyjnym zabiegiem przeprowadzanym w znieczuleniu miejscowym. Polega na rozdzieleniu przerośniętych i zgrubiałych pasm rozcięgna w celu ich przerwania. Opcjonalnie w odroczonym terminie wykonuje się usunięcie przerośniętego rozcięgna dłoniowego poprzez pełny zabieg operacyjny. Nie zawsze jest to jednak konieczne. Często już na etapie fasciotomii igłowej efekty są na tyle zadowalające, że cięcie operacyjne okazuje się niepotrzebne.
Leczenie bezoperacyjne przykurczu Dupuytrena polega na:
zastrzykach z kolagenazy – kolagenaza rozkłada kolagen, który odpowiada za powstanie przykurczu. Zastrzyki z jej wykorzystaniem są najbardziej skuteczne w przykurczach stawu śródręczno-paliczkowego oraz wyższych stadiach choroby;
zastrzykach kortykosteroidowych – choć z założenia mają działanie przeciwzapalne i spowalniają rozwój choroby, w praktyce wykazują niską skuteczność;
fizjoterapii – względnie dobre efekty są widoczne w początkowych stadiach choroby Dupuytrena. W leczeniu wykorzystuje się zabiegi fizykoterapeutyczne (sollux, jonoforeza, laseroterapię), a także kinezyterapię i masaże wirowe.
Leczenie zachowawcze jest zasadne u pacjentów, u których z jakichkolwiek powodów istnieją przeciwwskazania do operacji (np. czynna infekcja, niewyrównana cukrzyca, zaburzenia krzepnięcia krwi).
