Palec trzaskający to schorzenie o charakterze zapalnym dotyczące najczęściej ścięgna palca serdecznego, ale również kciuka i palca wskazującego. Pierwszymi odczuwalnymi objawami są zmniejszona ruchomość i ból, które utrudniają wykonywanie czynności dnia codziennego, a przede wszystkim ruchów precyzyjnych. Dolegliwości może być jednak więcej. W poniższym artykule opowiem o nich więcej, a także przybliżę diagnostykę oraz leczenie zapalenia ścięgien palców ręki.
Spis treści
Palce zatrzaskujące – czym jest to schorzenie? Kogo dotyczy?
Palce zatrzaskujące się to charakterystyczna nazwa schorzenia ręki wskazująca na jeden z jego objawów, czyli przeskakiwanie lub klikanie podczas ruchu prostowania i zginania między paliczkami. Zanim jednak doprecyzuję resztę dolegliwości, chciałbym skupić uwagę czytelnika na istocie tego schorzenia. Palec zatrzaskujący jest zapaleniem pochewek ścięgnistych mięśni zginacza długiego kciuka oraz zginaczy powierzchownych palców. Pochewek, czyli tkanek o strukturze maziowo-włóknistej, które otaczając ścięgna, umożliwiają im swobodne przemieszczanie się i zapobiegają wzajemnemu tarciu.
Niestety zdarza się, że w wyniku długotrwale wzmożonego napięcia ścięgien i mięśni dochodzi do przeciążenia aparatu ścięgnistego. To skutkuje zgrubieniem pochewki, a tym samym zmniejszeniem przestrzeni między nią a ścięgnem. Nieustanne tarcie między obydwoma strukturami podrażnia pochewkę, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego.
Palce trzaskające uważane są za chorobę zawodową osób, które wykonują częste i powtarzalne ruchy ręką, a więc komputerowców, muzyków czy też mechaników. Schorzenie dotyczy również kobiet po przekroczeniu wieku średniego, osób cierpiących na choroby zwyrodnieniowe i reumatoidalne, a także borykających się z zaburzeniami metabolicznymi i amyloidozą.
Najczęściej występujące objawy palca trzaskającego to:
ból podczas zgięcia i prostowania palca, który jest wynikiem pocierania powierzchni ścięgna o wewnętrzną warstwę pochewki ścięgnistej,
słyszalny i odczuwalny trzask podczas ruchu, będący efektem przeskakiwania ścięgna,
ograniczona ruchomość stawów palców,
obrzęk lub zgrubienie w miejscu zapalenia,
zaczerwienienie skóry,
uczucie zesztywnienia.
W zaawansowanych stadiach schorzenia istnieje ryzyko całkowitej blokady ruchu lub brak możliwości wyprostowania palca.
Palec strzelający – diagnostyka ortopedyczna
Diagnostyka ortopedyczna palca strzelającego polega na przeprowadzeniu przez ortopedę dokładnego badania klinicznego. Jednym z jego elementów jest sprawdzenie funkcjonalności palca/palców w kierunku bolesności i ograniczeń ruchowych, a także palpacja pozwalająca wykryć przez specjalistę obrzęk i/lub zgrubienie. Dopełnienie diagnostyki stanowi badanie USG ścięgien, mięśni i pochewek ścięgnistych, które uwidacznia stopień zaawansowania zapalenia, a także jakość ruchu ścięgna względem pochewki.
Jako lekarz chciałbym przestrzec przed diagnozowaniem i leczeniem wyłącznie na podstawie informacji internetowych. Objawy przedstawione w artykule są charakterystyczne dla takiego schorzenia jak palec trzaskający, jednak mogą zazębiać się z innymi schorzeniami takimi jak na przykład choroba de Quervaina. W pierwszej kolejności zachęcam więc do konsultacji ortopedycznej.
Palec trzaskający – rehabilitacja
Rehabilitacja w przypadku palca trzaskającego może przyjąć formę leczenia zachowawczego jak i leczenia pooperacyjnego. W pierwszym przypadku głównym celem jest redukcja bólu oraz zmniejszenie ogniska zapalnego. Największa skuteczność przypada na początkowe stadia rozwoju stanu zapalnego, gdy nie doszło do całkowitego zablokowania stawów ręki. Usprawnianie pooperacyjne to jeden z warunków przywrócenia funkcjonalności stawów palców, ręki i nadgarstka.
Rehabilitacja zachowawcza palca trzaskającego
Rehabilitacja jako leczenie zachowawcze palca zatrzaskującego polega głównie na:
zabiegach fizykoterapeutycznych, m.in. laseroterapii, ciepłolecznictwa magnetoterapii czy krioterapii,
kinezyterapii (ćwiczenia czynne i czynno-bierne w obrębie stawów międzypaliczkowych, śródręczno-paliczkowych i nadgarstka, a także ćwiczenia rozciągające),
drenażu limfatycznym w przypadku obecności obrzęku.
Między słowami chcę zaznaczyć, że istotę uzyskania pożądanych efektów postępowania fizjoterapeutycznego stanowi współpraca między ortopedą a fizjoterapeutą, dlatego warto odwiedzić gabinet obydwu specjalistów.
Rehabilitacja pooperacyjna palca trzaskającego
Rehabilitacja pooperacyjna palca trzaskającego to jeden z najważniejszych kroków do odzyskania zadowalającej sprawności ręki po leczeniu inwazyjnym, o którym opowiem więcej w dalszej części artykułu. Ćwiczenia w obrębie palców i całej ręki powinny rozpocząć się jak najwcześniej, tzn. już w drugiej dobie po zabiegu. Istotą rekonwalescencji jest wykonywanie ich z małą intensywnością bez przekraczania granicy ruchomości i bólu, aby nie doprowadzić do naruszenia rany. Nie zapominajmy również o aktywacji stawu łokciowego i barku.
Zapalenie ścięgien palców ręki – leczenie
Oprócz rehabilitacji zachowawczej wysoką skutecznością charakteryzuje się dościęgnowa iniekcja kortykosteroidówz zawartością środka znieczulającego, np. lidokainy. Niekiedy konieczne staje się powtórzenie wstrzyknięć, aby zwiększyć skuteczność tej metody leczenia. Gdy jednak doszło już do zablokowania ruchu międzypaliczkowego lub terapia zachowawcza nie przyniosła efektów, tzn. poprawy ruchomości czy zniesienia stanu zapalnego i bólu, pacjent kwalifikuje się do zabiegu.
Leczenie operacyjne palca strzelającego polega na wykonaniu niewielkiego, poprzecznego nacięcia po stronie dłoniowej ręki. Drugim etapem jest całkowite przecięcie (inaczej uwolnienie) troczka A1 ścięgna objętego zapaleniem. W efekcie zwiększa to ilość miejsca dla poruszającego się ścięgna w tej okolicy. Zabieg przeprowadza się w większości przypadków w znieczuleniu miejscowym.
Leczenie operacyjne charakteryzuje się szybkim powrotem do pełnej sprawności. Oszczędzanie palca stosuje się do czasu zdjęcia szwów skórnych (10-14 dni po zabiegu). Prawidłowo wykonany zabieg operacyjny jest w 100% skuteczny.
Manikowski W., Zakleszczające zapalenie ścięgna, palec trzaskający, palec zakleszczony [w]: Wiktora Degi Ortopedia i Rehabilitacja t. II 2003, Wydawnictwo PZWL, s.20
Papież K. (i in.), Ocena wyników leczenia operacyjnego palców trzaskających (przeskakujących) i poprawy jakości życia w oparciu o kwestionariusz PEM (Patient Evaluation Measure), Przegląd Lekarski 2013, 70(7), 437-439
Specjalizuję się w ortopedii i traumatologii. Regularnie wykonuję USG narządu ruchu. Moim celem jest jak najmniej inwazyjny oraz szybki powrót do pełnego zdrowia u pacjentów. Pracuję w Szpitalu Zachodnim w Grodzisku Mazowieckim koło Warszawy. Pacjentów przyjmuję w gabinecie prywatnym na warszawskim Ursusie oraz w kilku innych poradniach. Zachęcam do bezpośredniego kontaktu - tel. 796-995-486 lub mailowo. Więcej na mój temat przeczytają Państwo w zakładce O mnie.
